حافظ؛ شاعری که مفاهیم ادبی را ابدی کرده است
تاریخ انتشار: ۲۰ مهر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۸۶۹۵۰۲
بهادر باقری، دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی، درمورد برخی از ابعاد اجتماعی شعر حافظ بیان کرد: بیستم مهرماه، روز بزرگداشت حافظ است و یکی از ارزش‌های شاعران و نویسندگان بزرگ این است که آثار آن‌ها به زمان و مکان خاصی محدود نمی‌شوند و تاریخ مصرف ندارند و همیشه تازگی دارند، در حالی که گفته می‌شود تاریخ، منتقد بسیار بی رحمی است و غربال می‌کند و آثار ضعیفی که اصالت ندارند را کنار می‌گذارد و آن چه می‌ماند آن‌هایی هستند که به قول مرحوم استاد محمدعلی اسلامی ندوشن، اندیشه‌های بزرگ و ناب را با خود به همراه می‌برد و در حقیقت، اندیشه‌های اصلی، زوال ناپذیر و دغدغه‌های بشر را با خود می‌برند و هیچ وقت کهنگی ندارند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی تصریح کرد: در همین روزگار و جغرافیایی که در آن زندگی می‌کنیم ناهنجاری‌های رفتاری و اخلاقی فراوانی را مشاهده می‌کنیم. چرا در کشور ما که سعدی، حافظ و شاعران بزرگ دارد باید بدین گونه باشد؛ آن هم وقتی که حافظ شیرازی می‌گوید: آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است/ با دوستان مروت با دشمنان مدارا. چرا باید آستانه تحمل ما پایین باشد که به خاطر مسائل کوچک به جان هم بیفتیم؟ چرا با وجود این همه محافل ادبی و شعرخوانی باز هم، کم حوصله هستیم و از این سخنان و اندیشه‌های ناب بی نصیب هستیم؟ با وجود این که عشق به طبیعت در ادبیات ما وجود دارد، اما محیط زیست کشور از آلودگی‌ها رنج می‌برد و چرا این عشق به طبیعت، بهار و نسیم در وجود ما نهادینه نشده است؟ چرا چهره طبیعت را نابود می‌کنیم تا جایی که یک زمانی می‌گفتم دیگران کاشتند و ما کُشتیم. چرا ما نتوانسته ایم خودمان را به افق شاعران بزرگ نزدیک کنیم؟
باقری درمورد این که آیا شاعران کلاسیک ما مثل حافظ، سعدی و مولانا برای درد‌های خانمان سوز بشر پاسخی دارند؟ مطرح کرد: به قول استاد خرمشاهی، حافظ مفاهیم ادبی را ابدی کرده و در حقیقت، مفاهیم ادبی را با مفاهیم ابدی درآمیخته است. چون حافظ و سعدی در بسیاری از این موارد، حرف برای گفتن دارند و اگرچه متأسفانه امروزه، عشق و تحمل و دوست داشتن در ما کمرنگ شده اند. اما می‌بینیم دیوان حافظ بسیار از عشق سخن گفته است و این شاعر بزرگ در بعضی از ابیات غزل هایش می‌گوید: «طفیل هستی عشقند آدمی و پری/ ارادتی بنما تا سعادتی ببری» یا «هر کسی را نتوان گفت که صاحب‌نظر است/ عشقبازی دگر و نفس‌پرستی دگر است».
او ادامه داد: یکی از معضلات دیگری که جامعه با آن روبروست مسئله بدبینی است. در حالی که حافظ انسان‌ها را به خوش بینی و مثبت بینی دعوت می‌کند و می‌گوید: «خیز تا بر کِلکِ آن نقاش، جان افشان کنیم/ کاین همه نقشِ عجب در گردشِ پرگار داشت» یا «بیا تا گل برافشانیم و می‌در ساغر اندازیم/ فلک را سقف بشکافیم و طرحی نو دراندازیم». یک بار جمله جالبی خواندم که گفته بود: فلانی همه چیز را از ادبیات می‌داند جز لذت بردن از آن. یعنی با وجود این که شاید همه چیز بداند، اما یک شعر زیبا او را به فکر وا نمی‌دارد و غرورش را در هم نمی‌شکند و هدایتش نمی‌کند و پیامبر اکرم (ص) فرموده اند: «إنّ مِنَ الشِّعرِ لَحِکَما، وإنّ مِنَ البَیانِ لَسِحرا» «برخى شعر‌ها حکمت است و برخى بیان‌ها افسون.»
این دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی گفت: ای کاش می‌توانستیم برای داعشی‌های خونریز چنین اشعاری را بخوانیم تا بدانند آن خدایی که به زعم خودشان برای او جان انسان‌ها را می‌گیرند و آن‌ها را قتل عام می‌کنند در دل همه انسان هاست و به قول حافظ: «همه کَس طالبِ یارند چه هشیار و چه مست/ همه جا خانه‌ی عشق است چه مسجد چه کنشت» یا بیت دیگری که می‌گوید: «غرض ز مسجد و میخانه‌ام وصال شماست/ جز این خیال ندارم خدا گواهِ من است».
او افزود: نکته دیگری که حافظ به آن تأکید می‌کند مفهوم والای آزادگی است که در ابیاتی از غزل‌های خود می‌گوید: «فاش می‌گویم و از گفته‌ی خود دلشادم/ بنده‌ی عشقم و از هر دو جهان آزادم» یا «گدای کوی تو از هشت خُلد مستغنیست/ اسیرِ عشقِ تو از هر دو عالم آزادست» و یا «من همان دم که وضو ساختم از چشمه عشق/ چارتکبیر زدم یکسره بر هر چه که هست».
باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری ادبیاتمنبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: شعر حافظ روز حافظ شاعر ایرانی حافظ شیرازی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۸۶۹۵۰۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
«شیخ اجلّ» یکی از چهار عنصر ادبی ایران است
آیین اختتامیه هفته بزرگداشت «سعدی شیرازی» روز پنجشنبه ششم اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ در تالار اجتماعات شهید مطهری انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزارشد. در این مراسم حسن انوری مصحح گلستان سعدی و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی، محمود شالویی رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، بلرام شکلا ریاست مرکز سفارت هند در جمهوری اسلامی ایران و جمعی از ادیبان و دوست‌داران زبان و ادب فارسی حضور داشتند.
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی با تاکید بر اینکه سعدی از بزرگترین و شاخص‌ترین ادیبان جهان به شمار می‌آید، در این باره توضیح داد: شعر سعدی با وسعت اطلاعات او در حوزه‌های مختلف به خصوص تجربیات او در امر گردشگری از او شخصیت خاصی ساخته بود، شعر سعدی در موضوعات مختلف سروده شده است، کمتر موضوعی می‌توان پیدا کرد که سعدی درباره آن سخن نگفته باشد.
محمود شالویی با بیان اینکه سعدی آثار مهم زمان خود را هم مورد بررسی قرار داده است، ادامه داد: ابوالحسن سَریّ بن المُغَلَّسی السَقَطی معروف به سری سقطی یکی از عرفای بزرگ جهان اسلام است که یکی از اتفاق‌های زندگی او در کتاب تذکرة الاولیای عطار نیشابوری هم ذکر شده است.
وی افزود: سعدی با بغداد و مردم آنجا آشنایی کامل دارد، زیرا ۵۰ سال در شهر بغداد زندگی کرده است. سقطی در بازار بغداد مغازه داشت. یک روز خبردادند که بازار بغداد گرفتار شعله و آتش شده است. سقطی پرسید آیا دکان من هم دچار آتش شد؟ گفتند نه دکان تو آسیب ندید و سقطی گفت «الحمدلله» و ۳۰ سال برای این لفظ استغفار کرد. زیرا او فقط به خود اندیشیده بود و به دیگران که زندگی خود را از دست داده بودند، اهمیت نداده بود.
شالویی با تاکید بر اینکه جشنواره‌ها و توجه به بزرگان در دوره جدید در مدت زمان یک هفته تا ۱۰ روز انجام می‌شود، ادامه داد: آغاز برنامه‌های سعدی در روز جمعه ۳۰ فروردین در آرامگاه سعدی بوده است، تا امروز که اختتامیه آن برگزار می‌شود. به کوشش انجمن آثار و مفاخر فرهنگی از اول اردیبهشت ماه جاری مصادف با روز بزرگداشت سعدی، به مدت یک هفته، رویداد‌های مختلف و متنوعی با همکاری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و مجموعه سعدیه شیراز، دانشگاه علامه طباطبائی (ره)، موسسه فرهنگی اکو و سفارت هندوستان در ایران، در پاسداشت مقام فرهنگی، ادبی و حکمی این شاعر بلندآوازه ایرانی برگزار شده است.
مصحح گلستان سعدی که نسخه‌های متعدد سعدی را مورد بررسی قرار داده نیز در این آئین در این باره توضیح داد: در بررسی نسخه‌های خطی که در اختیار غلامحسین یوسفی بود و خانواده ایشان به دست من رساندند، بخش بزرگی از تحقیقاتم را انجام دادم.
به گفته حسن انوری، فارسی، انگلیسی، یونانی و ایتالیایی را می‌توان بزرگترین چهار زبان آن زمان دانست، هرچند امروزه کارکرد قبلی را ندارند، اما هنوز هم جز چهارزبان اصلی بشر هستند.
ریاست مرکز سفارت هند در جمهوری اسلامی ایران نیز با بیان اینکه هندوستان یکی از مهد‌های زبان فارسی بوده است، ادامه داد: فارسی در هندوستان ۷۰۰ سال زبان رسمی بود. در این میان سعدی مطرح‌ترین شاعر در هندوستان بود. هنوز هم بسیاری یادگیری زبان فارسی را با استفاده از گلستان و بوستان سعدی شروع می‌کنند.
بلرام شکلا با اشاره به کتاب یکی از نویسندگان بزرگ هندوستان، گفت: او در کتابش از سعدی با عنوان «مهاتما شیخ سعدی» نام می‌برد. مهاتما صفتی به معنی بزرگ است که معمولا همراه گاندی نوشته می‌شود.
وی ادامه داد: برخی می‌گویند سعدی به هندوستان سفر نکرده است، در حالی که در بوستان حکایتی داریم که سعدی در هندوستان به عنوان برهمن بخشی از زندگی را گذرانده است و درباره گجرات، شمشیر و فلفل هند سخنانی بیان کرده است.
شکلا با اشاره به اهمیت شاعران برای ایرانیان، بیان کرد: به عنوان یک خارجی وقتی به ایران می‌آیم و می‌بینم که چقدر به شاعران خود احترام می‌گذارند، شگفت زده می‌شودم. ایرانیان همیشه بهانه‌ای می‌آورند تا به یاد شاعران باشند، خیابان و مترو را به نام شاعران نامگذاری می‌کنند و برنامه‌هایی درباره شاعران برگزار می‌کنند. ما باید این اقدامات ایرانیان درباره شاعران را یاد بگیریم. این دلیل بزرگی برای دوست داشتن ایران است.
بلرام شکلا ریاست مرکز سفارت هند در جمهوری اسلامی ایران
در پایان این مراسم از حسن انوری و همسر غلامحسین یوسفی قدردانی شد.
پلمب بیمارستان محب مهر به دلیل کشف حجاب صحت ندارد